Plastik Ambalaj ve Plastikler Hakkında Yanlış İnanışlar
Plastiğin genelde ana kaynağı petrol rafinerisinden arta kalan maddelerdir. Dünya'da üretilen toplam petrolün sadece %4'ü plastik üretimi için kullanılmaktadır. Bunun da sadece %3'ünden plastik poşet üretilmektedir.
Plastik üretimi ile kullanılmayan ve doğayı kirletecek olan petrol artıkları değerlendirilmekte, fosil esaslı yakıtların harcanması azaltılmakta ve gıda kayıplarının ekonomik olarak önlenmesi sağlanmaktadır. Plastikler kullanılarak dünyadaki gıda kayıpları önemli oranda azaltılmıştır. Unutulmamalıdır ki, bir gıda maddesinin üretilmesi için harcanan enerji plastik bir ambalaj malzemesinin üretilmesi için harcanan enerjinin 10 katıdır. Plastiklerin ambalaj malzemesi olarak kullanılması ile %50 seviyesinde olan gıda kayıpları Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Avrupa'da %3 seviyelerine inmiştir.
Plastikler çevreyi kirletmemekte, insanlar çevreyi kirletmektedir. Plastiklerin insanlar tarafından bilinçsiz kullanımı ve yetersiz geri dönüşüm çevreyi olumsuz etkilemektedir. Çevre kirliliği; hızlı nüfus artışı, plansız kentleşme, plansız endüstrileşme ve dolayısıyla doğal kaynakların azalmasının bir sonucudur. Çevre kirliliğinin sebebini plastiklere bağlamak haksızlık ve yanlış bir yaklaşımdır. Bu nedenle çevre bilincinin artırılması ve tüketicilere geri dönüşümün öneminin anlatılması son derece önemlidir. Ülkemizde bu alandaki en önemli sıkıntı yeterli bilincin oluşmamasıdır. Bunun bir sonucu olarak da atıklar kaynağında ayrı toplanmamakta ve geri dönüşüm yaygınlaşamamaktadır.
Plastik çöp değildir, değerli bir malzeme ve hammaddedir.Plastik poşetler, plastik şişeler ve diğer plastik ambalaj malzemeleri geri dönüşüm ile çevreyi korurlar. Plastikler tekrar kullanıldığında veya işlenmek üzere geri kazanıldığında plastiklerin hammadde kaynakları korunur, plastik üretiminde enerji tüketimi azalır, katı atık depolama alanlarının ömrü uzar, katı atık taşıma ve depolama alanlarının işletme maliyeti düşer, yenilenmeyen hammadde kaynakları korunur, bacalardan atılan kirletici miktarı azalır ve enerji kaynaklarının korunması sağlanır. Plastiğin geri kazanılması ile %95 enerji tasarrufu sağlanmaktadır.
Plastik filmler diğer ambalaj materyalleri ile karşılaştırıldıklarında en ince ve birim ağırlığı en az olan malzemelerdir. Günümüzün plastik poşetlerinde, ilk kullanılmaya başlandıkları zamana göre %70, çöp torbalarında ise %50 oranında daha az plastik kullanılmaktadır. Daha ince plastik, üretim ve nakliyede daha az enerji demek ve sonuçta daha az sera gazı salınımı anlamına gelmektedir. Diğer hiçbir sanayi dalında kaynakların bu şekilde en aza indirilerek korunması yönünde böyle bir yol alınmamıştır.
Amerika Birleşik Devletleri'nde Amerikan Kimya Kurumu'na bağlı olarak faaliyet gösteren Progressive Bag Affiliates (Yenilikçi Torba Kuruluşu), tek kullanımlık plastik poşetlerin, kağıt torbalara göre çok daha çevreci olduğunu yaptırdığı araştırmayla kanıtlamıştır. Birliğin hazırladığı rapor, plastik poşetlerin küresel ısınmaya sebep olduğu ve çevre kirliliği yarattığı tezini haksız çıkarmaktadır. Rapor, tek kullanımlık plastik poşetlerin üretim, işleme ve geri dönüşüm aşamalarında en az enerji tüketen ve çevresel etkisi en az malzeme olduğunu göstermektedir.
Gelişmiş ülkeler plastik poşetlerle ilgili modern yaklaşımın yasaklama olmayacağını belirtmekte ve 3R (Reduce, Reuse, Recycle) adı verilen azalt, yeniden kullan, geri dönüştür yaklaşımını benimsemektedirler. Diğer ambalaj materyallerine göre plastiğin geri dönüşümü için daha az enerji harcanmaktadır. 500 gram kağıdı geri dönüştürmek için harcanan enerji aynı miktardaki plastiği geri dönüştürmek için harcanan enerjiden %91 daha fazladır.
Avrupa'da; ambalajlanan ürünlerin yaklaşık %50'si plastik bir malzeme ile ambalajlanmakta olup, evsel atıklar içinde plastiklerin payı ancak %17'dir. Plastik poşetler ikatı atık sahalarında %0.5'ten daha az yer kaplamaktadırlar.
Plastik poşetler sanıldığı gibi doğada yüzyıllarca bozulmadan kalmazlar. Bir plastik poşetin 8-10 yılda doğada çözüldüğü bilinmektedir. Yeni teknolojilerle ve biyobozunur malzemelerle, bu süre 1 yıl gibi bir zamana indirilebilmektedir.
Plastikleri suçlu ilan edip, yasaklamak çözüm değildir.Özellikle son yıllarda artış gösteren bazı hastalıkların sorumlusunu plastikler olarak göstermek akılcılıktan çok uzaktır. Bir insanın yaşamını devam ettirebilmesi için hayatında en fazla gereksinim duyduğu iki şey hava ve sudur. Bu sebeple, hastalıkların artışındaki sebepleri plastik poşetlerde değil, bu kaynaklarda aramak daha anlamlıdır. İnsanların zaruri ihtiyaçlarını sağlayan bu kaynakları nasıl daha temiz olarak insanların kullanımına sunmanın yollarını araştırmak gerekmektedir.
Halkımızı eğitmeyip, plastikleri de geri dönüşüme kazandıramıyorsak en iyisi yasaklayalım ve sorunu bu şekilde çözelim yaklaşımı uzun vadede kimse için fayda sağlamayacaktır. Bugün birçok belediyenin ve bazı kurumların, plastik poşetleri yasaklama anlayışı çözüme yönelik değildir. Plastik poşetlerden vazgeçmek ve onları tek suçlu olarak ilan etmek sadece sorunun boyutunu değiştirecek ve hiçbir zaman çözümün bir parçası olmayacaktır. Plastik poşetlerin para ile satıldığı, vergilendirildiği veya yasaklandığı bütün ülkelerde istisnasız başka tür plastik poşetlerin kullanımının aynı oranda arttığı ve toplam malzeme kullanımının gerilemediği görülmüştür.
Toplum bilincinin en yüksek olduğu Avrupa Birliği ülkelerinde plastik poşetler yasak değildir. Bu girişimlerin tümü Avrupa Birliği Komisyonu tarafından, Avrupa Birliği anlaşmasına ve Ambalaj Direktifi'ne aykırı olduğu gerekçesiyle reddedilmiştir. Yasaklayıcı kurumların plastik poşetler hakkında bir karar vermeden önce Avrupa Birliği ülkelerinde geçerli olan uygulamaların incelenmesi sorunun çözümü için önemli faydalar sağlayacaktır.
Avrupa'da ve Amerika'da yapılan araştırmalara göre çevresel açıdan en iyi tercih plastik poşetlerdir. Plastik poşetler sorumluca kullanıldığı takdirde, hafif, dayanıklı, sağlam, enerji ihtiyacı düşük, satın alınabilirliliği yüksek, yeniden kullanılabilir ve geri dönüşümlü ürünlerdir. Bütün ileri ülkelerde olduğu gibi, plastik poşetlerle ilgili sorunun çözümünün yasaklamalardan ziyade poşetlerin verimli kullanılmasının sağlanması, geri dönüşüm ve çevreyi koruma bilincinin toplumda yaygınlaştırılması ile mümkün olacağına inanıyoruz.
Saygılarımızla bilgilerinize sunarız.
Kaynaklar:
1. http://www.alomaliye.com/ekim_05/altar_omer_gida_bank.htm
2. http://www.americanchemistry.com/s_plastics/doc.asp?CID=1106&DID=7212
3. http://www.pagev.org.tr/admin/PICS/dosyalar/(19165)Funda_Cetin_sunum.pdf
4. http://www.plasticbagrecycling.org/02.0/download/bagfactsheet.pdf
5. http://www.plastics.ca/articles_merge/efficient.php
6. http://www.plastics.ca/articles_merge/protecting_food.php
7. http://www.plastics.ca/EnvironmentalSustainability/Packaging/index.php#5
8. http://www.plastics.ca/IntelligentPlastics/PlasticsConserve/index.php
Sem Plastik
Sem Plastik