Filistin’deki fabrikası maya çaldı, yan yana tesis açıldı
31 Ağustos 2014 Pazar - Aksam.com.tr
Funda Özkan
funda.ozkan@aksam.com.tr
Sem Plastik Genel Müdürü Yavuz Eroğlu: 5 yıl 10 yıl Filistin’deki fabrikadan para gelip, gelmesi önemli değil. Türkler bu yatırımı yaptığına göre biz de üretim yapabiliriz dediler. El Halil’de plastik sektörü oluştu.
Türk Hava Yolları dahil, dünyanın en büyük 10 havayolu şirketinden 7’si ikramlarında, Sem Plastik’in üretimi bardak, çatal, bıçak, tabak kullanıyor. ABD, İngiltere, Almanya, Fransa gibi ‘geleneksel pazarların’ yanı sıra Latin Amerika, Angola, Ekvator Ginesi gibi farklı coğrafyadan 133 ülkeye ihracat yapıyor. Aile şirketi Sem Plastik’in Genel Müdürü Yavuz Eroğlu, en son Obama’nın canlı yayınla katıldığı Küresel Girişimcilik Zirvesi’nde Dubai Şeyhi El Maktum’un elinden en hızlı büyüyen şirketlerden biri olarak ödül aldı. İstanbul Silivri ve Malatya’daki fabrikalarının yanı sıra bir yatırımı da Filistin’de. Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı’nın (PAGEV)Yönetim Kurulu Başkanı ve Avrupa’daki çatı kuruluş EUPC (Avrupa Plastik Üreticileri Birliği) İcra Kurulu üyesi Yavuz Eroğlu sohbet konuğum:
MALLAR TÜNELLERDEN GİRİYOR
Filistin’deki fabrikanız nerede, ateş altı bölgede mi?
El Halil şehrinde, Batı Şeria’da. Fabrikada bir şey yok ama sonuçta El Halil sokaklarında da huzursuzluk var. Biz üretime devam ediyoruz, 55 çalışanımız var. 2009 sonunda kurduk. Ürdün’e mal satıyor, Gazze açık olduğunda Gazze’ye satıyor. Ortağımız, Mısır’a gönderiyor, oradan tünellerden Gazze’ye. Kudüs’te ürünlerimiz var made in Phalistine yazıyor. Filistin sorununun çözümü de bana göre Filistin’deki insanların orada kalmasını sağlamaktan geçiyor. Bizim de Filistin’e bir faydamız olsun istedik. Okul yaptırırsınız ya, onun gibi bir şey, Türkiye’deki hiçbir kuruma da sormadık, doğrudan gittik. Kaldı ki Filistin’de çok iyi eğitimli bir nüfus var ve işsiz nüfus çok yüksek. 5 yıl 10 yıl oradan para gelmesi bizim için önemli değil. Biz tesisi kurunca, Türkler geldi tesis kurdu dediler ve çok hoşlarına gitti. Büyük proje yerine, bazen küçük projelerin çarpan etkisi daha büyük olabilir. Önce ortağımızın bir sürü akrabası aynı bölgede üretime geçti. Biri plastik bardak, diğeri kağıt bardak, bir diğeri torba üretmeye başladı. Biz sadece maya çaldık, onlar da gördü ki Türkler bu yatırımı yaptığına göre biz de üretim yapabiliriz. Artık El Halil’de epey plastik üretimi kümesi oluştu. Keşke Türkiye’den başka KOBİ gidip yatırım yapsa, hatta bize rakip de olsun. Konuşmak, eleştirmek basittir, biz somut bir şey yaptık.
ÜRETİMİN YÜZDE 20'Sİ İSRAİL'E
Made in Palestine ibaresiyle İsrail’e de mal satılıyor öyle mi? Filistin'deki üretiminizin ne kadarı İsrail’e satılıyor?
Özellikle yaz aylarında çok talep oluyor, fabrikamıza. Toplam üretimin yüzde 20’sidir. Bizim Türkiye’den gördüğümüz ile Filistin’in içi aynı değil. Filistin ithalatında İsrail’in payı yüzde 73, ihracatında payı yüzde 85. Yani Filistin’de bir şey üretiyorsanız, İsrail’e satmak zorundasın. Fiyatı uygunsa İsrail de mal almakta bir beis görmüyor. Filistin’de ticaretin başka türlü dönmesi mümkün değil. Zaten dış ticarette gümrük vergisini İsrail alıyor.
Sizin bir de Kuzey Irak’ta yatırım projeniz var değil mi?
Biraz yavaşlattık ama yine de takipteyiz. Öncelikle Filistin tarafını geliştirmek istedik.
KUZEY IRAK RİSKLİ PAZAR AMA
Yatırımda ateş altındaki yerleri özellikle mi seçiyorsunuz?
Kuzey Irak pazarında zaten büyük bir hakimiyetimiz var. Biz 133 ülkedeyiz, dünyada en önemli marketlerde varız, dünyanın en büyük 10 havayolunun 7’sinde ikramlarda bizim ürünlerimiz kullanılıyor. Kuzey Irak şu an riski büyük ama ileriye dönük de verimli olan bir pazar. Şu an siyasi istikrarsızlık var ama şimdiden o pazara girerseniz, yarın pazarda büyümeniz çok daha kolay olur.
Geri dönüşüm varsa plastik en çevreci
Avrupa Birliği merkezli WasteFree Oceans (Atıksız Denizler) Vakfı’nın da Türkiye, Ortadoğu ve Afrika başkanısınız. Plastik ile çevre duyarlılığını nasıl örtüştürüyorsunuz? Sonuçta çevreye duyarlı insanların düşman listesinin başında plastik yer alıyor.
Lisans eğitimimi İTÜ’de yaptım, tam mühendis mektebi, insanların da bakış açısı analitik ve hesap kitap işi. Eksikliğimiz olarak gördüğüm çevre ile ilgili ne yapabiliriz diyordum Çevre Kulübü’nün kurucu başkanı oldum. Çevre olayını bilimsel çerçevede değerlendirirsek, yani onun da bir matematiği var, karbon emisyonunun etkisine baktığınızda plastik en çevreci malzemedir.Niye mi? Birincisi, karbon emisyonu açısından plastik her hangi bir alternatif malzemeye mesela demir çelik ve hatta cama göre çok daha hafiftir, işleme sürecindeki çıkardığı karbon emisyonuyla. Geri dönüştürülebilir ve en kolay geri dönüştürülebilir malzemedir. Doğru bir atık yönetimi varsa ki en iyi örnek Almanya’dır, kaynağında ayrıştırılır ve Almanya geri dönüşümde epey ileridedir. Türkiye'de ise, atık yönetimi, geri dönüşüm şaka gibi. Evde çöpünüzü ayrıştırırsınız, plastiği, kağıdı ayrı torbalarda toplarsınız. Sabah çöpünüzü toplamaya gelen belediye aracı hepsini aynı kamyona doldurur, gider.
ASLINDA BULUNMAZ BİR HAZİNE
En basiti arabanıza benzin koyarsınız, siz yol aldıkça egzozdan bir emisyon çıkar. Şöyle hayal edin o egzozdan çıkan geri dönüşse ve yeniden benzin olsa. Plastik doğru atık yönetimi varsa geri dönüşür. Plastik çevre düşmanlığıyla eleştirilir ama dünyada üretilen toplam petrolün sadece yüzde 4’ü plastik üretimine gider, ağırlıklı ulaşımda, ısıtmada ve soğutmada kullanılır. Doğru bir geri dönüşüm sistemiyle çevre açısından aslında plastik bulunmaz bir hazine. Kaldı ki en fazla emisyon uçaklarda biliyorsunuz. Daha fazla plastik malzemenin kullanılmasıyla uçaklar hafifledi, artık daha az yakıtla daha çok yol gidebiliyor. Otomobillerimizde de aynı şey geçerli. Plastik sayesinde otomobiller haififledi, yakıt tüketimi düştü.
Havayolu için yanmaz tabak tasarladı
Bizim üretimimizin bir bölümü kullan at ürünler, bir bölümü de hava yolu şirketlerine ikram hizmetlerine yönelik. Havayolu şirketine hizmet vermek için plastik bilmek yetmez, havacılığı da bilmeniz gerekir. Yoksa herkes plastik bardak üretir. Bizim ekibimiz, hangi malzeme ile yanmazlık etkisini nasıl artıracağını, bizim malzemenin uçağın ağırlığına ne kadar etki yaptığını bilir. Uçaktaki fırının özelliğini bilirseniz, yanmaz plastikten tabak üretirsiniz, biz ürettik.
54 havayolu
Biz sadece kaba kap gibi bakmıyoruz. Dünyada en büyük 10 havayolu şirketinden 7’sine çalışıyoruz, şu an 54 havayolu şirketine hizmet veriyoruz. Emirates, Qatar, THY, Singapore, Lufthansa, Etihad, Maleysia, GulfAir, Austrian, Turkmenistan, Olympic, Egypt, Hungarian, Rominian, Tunus, Polish, AirSerbia, Montenegro, Adria, Atlas, Pegasus, Freebird, Onur, Jordan, Pakistan, Saudi, Virgin America, Air Astana, Libyan, Swiss müşterilerimiz. Dünyada da bir global rakibimiz var.
Kırklareli'nde atıklardan iplik üretilecek
Atıksız Denizler Vakfı'nın hedefi 2023 yılına kadar Akdeniz’i temizlemek. Ben de dedim ki, Türkiye bu işin içinde olmazsa veya bu mücadele dünyaya yayılmazsa siz kendiniz de söylüyorsunuz, atıklar denizde hareket halinde siz ne kadar Avrupa’nın etrafını temizlerseniz temizleyin çözüm olmaz. Globalleşme kararı aldılar ve dünyayı dörde böldüler. Amerika, Avrupa, Uzakdoğu ile Türkiye, Ortadoğu ve Afrika. Bana da dördüncü bölgenin başkanlığını verdiler. Atıksız Denizler denizdeki atıkları toplamaktan çok, bu atıkların denize gitmesini engellemek için mücadele ediyor. Çevre Bakanlığı, belediyelerle yoğun diyalog halindeyiz. Topladığımız atıklarla da iplik üretme projemiz var. Kırklareli’nde Kale İplik bunu yapabilecek. Bir mayo aldığınızda veya bir elbise aldığınızda yüzde 10’u deniz atığı olacak.
Filistin için özel ödül aldı
Harvard Üniversite’nin All World Network diye bir oluşumu var. Dünyada hızlı büyüyen şirketleri seçiliyor. Sem Plastik ve hammadde üretimi yapan Credoy Polimer şirketimiz de seçilmişti. Zirveye gittiğimizde Filistin’deki yatırımımız nedeniyle özel ödül verileceğini açıkladılar. Harvard’dan bu ödülü de düzenleyen iş idaresi profesörü Michael Porter paylaşılan değer diye bir makale yayımlamıştı. Dünyada yardım etme anlayışı hayırseverlik ile başladı, sonra sosyal sorumluluk projeleri yürütüldü, bunun ötesi de paylaşılan değer diyor. Bizim yatırımız da paylaşılan değer nedeniyle ödül aldı.
Pet şişeler devede kulak
Su içtiğimiz pet şişeleri denize atılmasın diye duyarlılık yaratmak için kampanyalar yapılıyor. Denizlerdeki atığın içinde o pet şişelerinin oranı nedir?
Denizlerdeki atık içinde pet şişelerin oranı devede kulak. Dünyada denizlerde 140 milyon ton atık var, her sene maalesef ki 10 milyon ton daha ekleniyor. Bu atığın yüzde 70 civarı denizin altında, yüzde 30'u yüzeyde. Deniz atıklarının yüzde 80’i de karasal atık kaynaklı. Yani belediyelerin entegre atık yönetim teknolojisi uygulamadığı ve vahşi depolama dediğimiz yöntemle depolandığı için denize giden atıklar. En bariz örnek de Lübnan’ın Sayda liman kenti. Çöp toplama merkezi neresi biliyor musunuz? Sahil. Her dalga biraz daha çöpü Akdeniz’e taşıyor. Tabii ki insanlar pet şişeyi denize atmama konusunda duyarlı olursa, yerel yönetimlere de düzgün atık depolama sistemleri için baskı yapar.İnsanlar belediyelere benim çöpümü nereye koyuyorsun diye sormaya başlarsa, bu iş çözülür.
Türkiye'den de denize atık gidiyor
Türkiye’nin problemi, büyük şehirler hariç belediyelerin düzgün katı atık depolama merkezi yok. Atık depolamada küçük belediyeler bölgesel belediyeler birliği altında toplansın ki ortak depolama merkezleri oluşturulsun. Daha çok yolun başındayız. Biz de maalesef ki Akdeniz’deki yerleşim yerlerinde denize yakın atık depolama merkezleri var ve maalesef ki Türkiye’den de denize atık gidiyor. Atıksız Denizler Vakfı olarak Türkiye'de önce paydaş artırma yoluna gittik. Burada yerel yönetimler, balıkçılar ve elbette kendi endüstrimiz önemli. Denizlerden toplanacak atıklar için duyarlı bir endüstri olacak ki, geri dönüşüm yapılabilsin. İlk tanıtımı Büyükada'da yaptık. Denizin yüzeyindeki atıkları balıklara zarar vermeden toplayan ağı Fransa'dan getirttik, balıkçıları eğittik.
Sem Plastik
Sem Plastik