Karbon Ayak İzi Konusunda Genel Bilgiler

KARBON AYAK İZİ NEDİR?            

Karbon ayak izi birim karbondioksit cinsinden ölçülen, kurum veya bireylerin ulaşım, ısınma, elektrik tüketimi vb. faaliyetlerinden kaynaklanan toplam sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür. İki ana parçadan oluşur;doğrudan (birincil) ayak izi ve dolaylı (ikincil) ayak izi. Birincil ayak izi, evsel enerji tüketimi ve ulaşım (söz gelimi araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan CO2emisyonlarının, ikincil ayak izi ise kullandığımız ürünlerin tüm yaşamın döngüsünden bu ürünlerin imalatı ve en sonunda bozulmalarıyla ilgili olan dolaylı CO2 emisyonlarının ölçüsüdür.

KARBON AYAK İZİ NEDEN HESAPLANIR?

Karbon Ayak İzi ölçümü sayesinde kişisel veya kurumsal olarak dünyaya bıraktığınız zarar hesaplanabiliyor. Evde ( elektrik, doğalgaz, sıvı yakıt, kömür,LPG), uçuş sırasında ve araba, motosiklet, otobüs vs. kullanırken Dünya'ya ne kadar CO2 salınımı gerçekleştirdiğinizi görebilir ayrıca; yaşam ve üretim tarzınızla ilgili verdiğiniz bilgilerle bu duruma dolaylı katkınızı da hesaplayabilirsiniz.

Bunun yanı sıra Karbon Ayak İzinin hesaplanmasının diğer nedenleri de aşağıda sıralanmıştır;

• Yasal zorunluluk,

• Kurumsal sosyal sorumluluk,

• Müşteri veya yatırımcı talepleri,

• Pazarlama ve kurum imajı

• Sera Gazı Emisyonu Azaltımı (zorunlu/gönüllü)

• Emisyon ticareti mekanizmalarına katılım

 

DAHA İYİ BİR ÇEVRE VE GELECEK İÇİN KARBON AYAK İZİNİ AZALTMANIN YOLLARI NELERDİR?

1. Mümkünse güneş, rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynakları, tasarruflu ampul, vb. kullanarak elektrik kullanımını, güneş enerjisi kullanarak doğalgaz kullanımını azaltabiliriz. Böylece en önemli emisyon kaynaklarından biri olan enerji tüketimini azaltabiliriz.

2. Ağaçlandırma çalışmalarına katkıda bulunarak dikilen her ağaç için yılda 12 kg karbondioksit emilimi sağlayabiliriz.

3. Ev ve iş yerlerindeki çöplerimizi geri dönüşüm kutularına atarak, emisyon oluşumunu önleyebiliriz.

4. İhtiyaçlarımızda önceliğimizi geri dönüştürülebilir, daha yeşil ürünlerden yana kullanarak çevreye katkıda bulunabiliriz. Alacağımız elektronik aletleri A Sınıfı olanlardan tercih ederek doğaya katkı sağlayabiliriz.

5. Kendi aracımızı kullanmak yerine toplu taşıma araçlarını kullanarak veya araç yerine yürüyerek veya bisiklete binerek emisyonların azalmasına yardımcı olabiliriz.

6. Uçakların kalkış ve inişlerdeki mil başına yakıt tüketimleri normal seyir durumundakinden çok daha yüksek olduğu için uçak biletlerimizi mümkün olduğunca direk uçuş olarak seçebiliriz. 

7. Günlük hayattaki ulaşım ve ısınma ihtiyaçlarımız için temiz yakıtları tercih edebiliriz. Fosil yakıtlı araçlarımızın yerine elektrikli ve hibrid araçları tercih edebilir, ısınmak için de mümkünse yakıt tercihimizi doğalgazdan yana kullanabiliriz.

 

 

KARBON AYAK İZİ NASIL HESAPLANIR?

KArbon ayakizi hesaplamasında uluslararası alanda çeşitli metodoloji ve standartlar geliştirilmiştir. Kyoto Protokolü kapsamında değerlendirilen 6 ana seragazının (CO2, CH4, N2O, PFc, HFc, SF6) ele alındığı  standartların başında Hükümetler Arası  İklim  Değişikliği Paneli (IPCC)'nin yayınlamış olduğu metodolojilerin yanında, GHG PRotokolü, ISO 14064, CDP, PAS 2050 gelmektedir.Kurumsal karbon ayak izini hesaplamak isteyen kuruluş yukarıda yer alan uluslararası standartlardan herhangi birini kullanabilir.

Karbon ayakizi hesaplamak için bir firmanın 4 adımdan oluşan bir süreç izlemesi gerekmektedir. Bunlar kısaca: 

Adım 1 Amacın belirlenmesi:Karbon ayakizi hesaplaması ile ulaşılacak amaç(ların) belirlenmesidir. Örneğin, Karbon ayakizi sonuçları CO2 azaltım hedefleri belirlenmesinde ve (olası) CO2 azaltım tedbirlerinin tanımlanmasında kullanılabilir.

Adım 2 Sınırların belirlenmesi: Amaç belirlendikten sonra firma karbon ayakizi için sınırları (uygulanacak standartlarda belirtilen sınırlar içinde kalmak kaydı ile) belirlemek üzere çeşitli seçimler yapmalıdır. Kurumsal raporlama için en çok kullanılan kapsam, operasyonel kontrol kapsamıdır. Bu, organizasyonun, günlük operasyonel kontrolleri altında olan tüm faaliyetlerinden kaynaklanan karbon ayakizini hesaplayacak ve sorumluluğunu alacaktır anlamına gelmektedir.  Firmanın kendi faaliyetleri dışındaki bazı salımlarda bu kapsamda dikkate alınacaktır.

Adım 3 Verilerin toplanması ve emisyon faktörlerinin uygulanması: Ayakizinin sınırları ve kapsamı üzerinde anlaşmaya varıldıktan sonra, faaliyetlere dair veriler toplanıp, emisyon faktörleri ve küresel ısınma potansiyelleri hesaplanabilir. Bilgilerin bu şekilde toplanmasına envanter denir. Emisyon faktörleri her ülkede farklılık gösterebileceği gibi zamanla değişebilir. Emisyon faktörleri için IPCC kılavuzu ve WBCSD’nin GHG Protokolü 2007 gibi birçok kaynak mevcuttur.

Adım 4 Sonuçların değerlendirilmesi ve ayakizinin raporlanması: Rapor saydam olmalıdır ve yapılan seçimler, varsayımlar açık bir şekilde ifade edilmelidir. Rapordaki bilgilerde seçilmiş olan referans (baseline) yılı, örnek 2010 yılı, ile karşılaştırma yapılmalı, veriler ve hesaplamalardaki olası belirsizlikler (doğruluk) belirtilmelidir.

 

SERA GAZI EMİSYONU HESAPLAMA VE RAPORLAMA PRENSİPLERİ NELERDİR?

1.Amacına Uygunluk: Kuruma ait tüm sera gazlarının yansıtılması ve amaca uygunluk

2.Tamlık: Tanımlanan kapsamda, tüm emisyon kaynaklarının ve faaliyetlerinin dahil edilmesi. Dahil edilmeyen kaynakların belirtilmesi/açıklanması

3.Tutarlılık: Karşılaştırma için benzer yöntemlerin kullanılması. Verilerde, yöntemde veya sınırlardaki değişikliklerin belirtilmesi

4. Şeffaflık: Kullanılan verinin, varsayımların, yöntemlerin ve referansların açıkça ve gerekçeleriyle belirtilmesi

5. Doğruluk: Belirsizliklerin azaltılması, gerçek değerlere yakınlık ve doğru bilgilerin kullanılması


SERA GAZI EMİSYONU HESAPLAMA VE RAPORLAMA GEREKLİLİKLERİ NELERDİR?

• İlk raporlama için minimum CO2 emisyonlarının dahil edilmesi gereklidir. İlk yıldan itibaren tüm gazlar dahil edilebilir.

• Tesis veya Kurum bazında raporlama yapılabilir. Kurum bazında raporlama “tamlık” açısından daha uygundur. Tesis bazında yapılan çalışmaların da kurum bazına yükseltilmesi önerilir.

• Organizasyonel Sınırlarının tanımlanması ve gerekçelendirilmesi gereklidir. Sınırlar operasyonel veya finansal sınırlara göre belirlenebilir. Bağlı kuruluşların da dahil edilmesi önerilir.

• Faaliyet Sınırlarına Kapsam (Skop) 1 ve 2 emisyonları dahil edilmesi gereklidir. Kapsam 3 isteğe bağlıdır.

• Eksiksiz olarak sunulan ilk rapor yılı referans alınmalıdır. Azaltım performansını takip etmek için tüm kurumda aynı yılın kullanılması gerekir.

• Toplamı Sera Gazı emisyonlarının %2 sinden azını oluşturan kaynaklar, hesaplamalara dahil edilmeyebilir. Tam ve tutarlı bir envanter için, tüm kaynakların dahil edilmesi önerilir. Küçük kaynakların dahil edilmesi için, yöntemlerin gerekçelendirilmesi kaydıyla, tahmin yöntemi veya varsayımlar kullanılabilir.

 

WhatsApp ile paylaş WhatsApp ile paylaş